سیاری از افراد هنگام نظافت یا ضدعفونی کردن سطوح، از مواد شوینده و شیمیایی مختلف استفاده می‌کنند؛ موضوعی که می‌تواند به مرور زمان کیفیت سطح چوب را تحت تأثیر قرار دهد. مقاومت پارکت چوبی در برابر این ترکیبات بستگی مستقیم به نوع پوشش سطحی، کیفیت ساخت، میزان تخلخل چوب و حتی شرایط نگهداری دارد. شناخت این عوامل به شما کمک می‌کند تا از کفپوش خود به‌درستی مراقبت کرده و عمر مفید آن را افزایش دهید.
نوع پوشش سطحی و نقش آن در مقاومت شیمیایی
لاک پلی‌یورتان؛ محافظی قدرتمند در برابر مواد شوینده
یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده مقاومت پارکت چوبی، نوع پوشش یا فینیش نهایی آن است. پارکت‌هایی که با لاک پلی‌یورتان (Polyurethane Finish) پوشانده می‌شوند، سطحی مقاوم‌تر و ضدنفوذ ایجاد می‌کنند. این نوع پوشش در برابر مواد شوینده خانگی مانند مایع ظرف‌شویی رقیق، تمیزکننده‌های کف و حتی ضدعفونی‌کننده‌های پایه الکلی، پایداری خوبی نشان می‌دهد.
پوشش روغنی؛ زیبایی طبیعی اما حساس‌تر
در مقابل، پارکت‌هایی با پوشش روغنی (Oil Finish) گرچه ظاهر طبیعی‌تر و گرم‌تری دارند، اما نسبت به مواد شیمیایی بسیار حساس‌ترند. نفوذپذیری بیشتر چوب در این حالت باعث می‌شود که تماس مکرر با شوینده‌های قوی یا حلال‌ها منجر به تغییر رنگ و از بین رفتن بافت سطحی شود.
تأثیر نوع چوب و ساختار لایه‌ای بر مقاومت شیمیایی
چوب سخت (Hardwood) در برابر چوب مهندسی‌شده (Engineered Wood)
نوع چوب پایه در مقاومت شیمیایی نقش کلیدی دارد. چوب‌های سخت مانند بلوط، راش یا افرا به دلیل تراکم بالاتر، در برابر نفوذ مواد شیمیایی عملکرد بهتری دارند. از سوی دیگر، پارکت‌های مهندسی‌شده که از چند لایه فشرده چوب و رزین ساخته شده‌اند، معمولاً به کمک پوشش سطحی محافظ، مقاومت مناسبی ارائه می‌دهند اما اگر این لایه آسیب ببیند، هسته داخلی به‌شدت آسیب‌پذیر خواهد شد.
ضخامت لایه محافظ
ضخامت لایه محافظ روی پارکت نیز عامل مهمی است. لایه‌های نازک‌تر سریع‌تر در اثر تماس مکرر با شوینده‌ها فرسوده می‌شوند، در حالی‌که پوشش‌های چندلایه و مقاوم می‌توانند سال‌ها کیفیت اولیه خود را حفظ کنند.
مواد شیمیایی خطرناک برای پارکت چوبی
برای درک بهتر، می‌توان مواد شیمیایی را به دو دسته خانگی و صنعتی تقسیم کرد. برخی از این مواد تأثیر فوری دارند و برخی به‌صورت تدریجی باعث آسیب می‌شوند:
- سفیدکننده‌ها (Bleach): باعث تغییر رنگ و ایجاد لکه‌های دائمی روی چوب می‌شوند.
- حلال‌ها و تینرها: به‌سرعت پوشش سطحی را حل کرده و بافت چوب را از بین می‌برند.
- مواد اسیدی قوی (مانند جوهرنمک): موجب خوردگی سطح و از بین رفتن جلای طبیعی پارکت می‌شوند.
- ضدعفونی‌کننده‌های الکلی غلیظ: در صورت استفاده مکرر می‌توانند باعث کدر شدن سطح شوند.
- مواد قلیایی: باعث تورم، تغییر رنگ و پوسته‌پوسته شدن سطح چوب در بلندمدت می‌شوند.
روش‌های افزایش مقاومت پارکت در برابر مواد شیمیایی
استفاده از پوشش‌های محافظ تخصصی
پوشش‌های نانو و پلی‌یورتان پیشرفته می‌توانند مقاومت شیمیایی پارکت را به شکل قابل توجهی افزایش دهند. این لایه‌ها سطحی نفوذناپذیر و بادوام ایجاد می‌کنند که حتی در برابر شوینده‌های قوی نیز ماندگار است.
انتخاب شوینده‌های مناسب
استفاده از شوینده‌های خنثی (Neutral Cleaners) که pH متعادلی دارند، از مهم‌ترین اصول نگهداری کفپوش چوبی است. این محصولات بدون آسیب به سطح، آلودگی را به‌طور مؤثر پاک می‌کنند.
تمیزکاری اصولی
به‌جای استفاده از پارچه خیس و مواد شیمیایی غلیظ، بهتر است از دستمال مرطوب و محلول‌های رقیق‌شده استفاده شود. همچنین پس از هر بار نظافت، سطح پارکت باید خشک شود تا از نفوذ احتمالی مایعات جلوگیری شود.
فاکتورهای محیطی مؤثر بر دوام شیمیایی پارکت
رطوبت نسبی و تهویه
رطوبت بالا می‌تواند باعث نفوذ سریع‌تر مواد شیمیایی به بافت چوب شود. به همین دلیل، حفظ رطوبت نسبی بین ۴۰ تا ۶۰ درصد و تهویه مناسب در محیط از اهمیت زیادی برخوردار است.
دما و نور مستقیم
دمای بالا و نور مستقیم خورشید باعث تسریع واکنش‌های شیمیایی روی سطح چوب می‌شوند. بنابراین نصب پارکت در فضاهایی با نور شدید بدون پوشش محافظ مناسب می‌تواند باعث کاهش عمر کفپوش شود.
سخن آخر
مقاومت پارکت چوبی در برابر مواد شیمیایی به عوامل متعددی مانند نوع پوشش، جنس چوب، ساختار لایه‌ای و شرایط محیطی بستگی دارد. پارکت‌های باکیفیت و دارای پوشش مقاوم می‌توانند در برابر بیشتر شوینده‌های خانگی دوام مناسبی داشته باشند، اما استفاده مکرر از مواد قوی یا نامناسب می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری در پارکت ایجاد کند. انتخاب شوینده مناسب، نظافت اصولی و انجام عملیات نگهداری منظم، کلید حفظ زیبایی و طول عمر پارکت چوبی است.